Táo bón là một trong những “bệnh lý” thường gặp ở trẻ em, báo hiệu hệ tiêu hóa trẻ không khỏe mạnh, chế độ ăn uống thiếu chất xơ, thiếu nước. Táo bón ở trẻ em lâu ngày sẽ ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe, gây khó khăn cho việc điều trị. Vậy làm thế nào để nhận biết sớm dấu hiệu trẻ bị táo bón, nguyên nhân là gì và có những phương pháp nào điều trị hiệu quả?
Táo bón sẽ được xác định nếu có ít nhất 2 trong số các tiêu chí sau:
• Đi tiêu không thường xuyên (ít hơn 3 lần/tuần) so với bình thường
• Phân to, cứng hoặc phân rất to.
• Trẻ khó chịu và căng thẳng mỗi khi đi tiêu;
• Phân cứng cộng với gắng sức rặn làm chảy máu hậu môn.
• Tiền sử hoặc đang bị nứt hậu môn, đau và chảy máu do phân cứng.
CÁCH CHĂM SÓC TRẺ BỊ TÁO BÓN
Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học cho trẻ
• Đối với trẻ bú mẹ hoàn toàn có biểu hiện táo bón: cần đánh giá xem trẻ có được bú đủ chưa, cách mẹ cho con bú đúng chưa, trẻ có được bú cả sữa đầu lẫn sữa cuối hay không và điều chỉnh chế độ ăn của mẹ, hạn chế tối đa những đồ ăn cay nóng, các chất kích thích, nên tăng cường bổ sung chất xơ từ rau xanh và củ quả tươi.
• Nếu trẻ được nuôi bằng sữa công thức, phải pha sữa đúng theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Cha mẹ cần xem xét và có thể thay đổi loại sữa phù hợp hơn cho bé.
• Đối với trẻ đã ăn dặm, cho trẻ ăn uống đầy đủ, hợp lý cân đối theo ô vuông thức ăn. Cho trẻ ăn nhiều rau xanh và quả chín: chọn các loại rau có tính chất nhuận tràng như rau khoai lang, mồng tơi, khoai lang củ,… cho trẻ ăn cả cái không được chỉ lấy nước rau cho trẻ. Cho trẻ ăn các loại quả: bưởi, cam, quýt (tốt hơn nếu ăn cả múi), thanh long, chuối tiêu, đu đủ… Khi trẻ đã bị táo bón không nên cho trẻ ăn các loại quả có vị chát (ổi, sim, hồng xiêm, sung, táo,…), nước ngọt có ga, cà phê…
• Trường hợp trẻ khó hoặc không chịu ăn rau quả, cha mẹ có thể bổ sung cho trẻ các chất xơ hòa tan được chiết xuất từ rau củ, dùng thuốc nhuận tràng theo y lệnh của bác sỹ (nếu có) không được tự ý lạm dụng thuốc nhuận tràng khi không có sự tư vấn từ bác sĩ.
• Cho trẻ uống đủ nước 50-100ml/kg cân nặng của trẻ, tuy nhiên cần lưu ý với trẻ nhỏ dưới 6 tháng tuổi đang bú mẹ hoàn toàn thì không cần uống thêm nước. Nếu trẻ bị sốt hoặc tiêu chảy lượng nước bổ sung sẽ gia tăng tùy theo tình trạng bệnh của trẻ.
• Hạn chế cho trẻ ăn uống đồ ngọt, đồ nhiều chất béo để hệ tiêu hóa hoạt động tốt. Bổ sung các loại sinh tố để cơ thể trẻ hấp thu được các vitamin và khoáng chất cần thiết.
Cách chăm sóc và phòng ngừa táo bón cho trẻ
• Luyện tập thói quen đi tiêu đều đặn cho trẻ.
• Tập cho trẻ thói đi vệ sinh đều đặn 1 lần/ ngày vào mỗi buổi sáng hoặc buổi tối.
• Để trẻ tập trung khi đi tiêu: không cho trẻ đọc hoặc xem tranh ảnh, sách báo, xem ti vi, điện thoại,…
• Xoa bụng kích thích nhu động ruột: xoa bụng cho trẻ theo khung đại tràng từ phải sang trái ngày 3-4 lần vào khoảng cách giữa 2 bữa để kích thích làm tăng nhu động ruột.
• Theo dõi và hướng dẫn trẻ các tư thế đi ngoài đúng, tốt nhất nên điều chỉnh cho đầu gối cao hơn hoặc cho bé ngồi xổm.
• Cần theo dõi sát sao việc đi vệ sinh mỗi ngày của trẻ, nhắc trẻ đi vệ sinh đều đặn, không nên nín nhịn.
• Cho bé ăn nhiều rau củ quả bổ sung chất xơ, uống nhiều nước.
• Khuyến khích bé tham gia các hoạt động tập luyện thể dục thể thao, tích cực vận động.
• Khi thấy những triệu chứng bất thường ở trẻ, bố mẹ hãy đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được điều trị đúng cách.
DS Từ Thị Thu Dung
Nhà thuốc Thu Dung – TP Nha Trang
