BỆNH ZONA THẦN KINH – TRIỆU CHỨNG VÀ ĐIỀU TRỊ [GIỜI LEO-SINGLES]
Bệnh giời leo (zona) là do virus herpes zoster (varicella-zoster virus hoặc VZV) gây nên. Virus này cũng chính là tác nhân gây ra bệnh thủy đậu ở trẻ em.Virus thủy đậu trú ngụ trong cơ thể ở trạng thái ngủ bên trong các dây thần kinh cảm giác. Khi virus này “thức giấc” đi dọc theo dây thần kinh cảm giác vào da và tạo ra những mảng phát ban gây đau gọi là bệnh zona.
YẾU TỐ NGUY CƠ GÂY BỆNH ZONA:
– Stress
– Mệt mỏi
– Hệ miễn dịch suy yếu do tuổi tác, bệnh tật, thuốc men làm giảm khả năng đề kháng của cơ thể tạo điều kiện cho virus thủy đậu ở trong trạng thái “ngủ” bị tỉnh giấc
– Ung thư
– Các biện pháp điều trị bằng tia xạ
– Làm tổn thương vùng da bị nổi ban.
TRIỆU CHỨNG BỆNH ZONA:
– Tùy thuộc vào dây thần kinh nào bị ảnh hưởng, bệnh có thể xuất hiện ở nhiều khu vực khác nhau trong cơ thể. Triệu chứng đầu tiên của bệnh zona thường là tăng cảm giác da hoặc cảm giác đau ở một phía của cơ thể. Những cảm giác da có thể gặp là ngứa, căng, bỏng, nhức dai dẳng hoặc đau sâu, đau nhói. Thông thường thì sau khi cơn đau xuất hiện được 1-3 ngày các dải ban sẽ nổi lên, tấy đỏ, phồng lên ở ngay vị trí đau. Sau đó nó sẽ tụ mủ và đóng vảy trong 10-12 ngày. 2 – 3 tuần sau, ban sẽ biến mất , vảy rơi ra và có thể để lại sẹo.
– Thường thì bệnh zona có thể điều trị tại nhà, chỉ sau 7 – 10 ngày là bệnh có dấu hiệu lui và tiến tới khỏi, không phải đến bệnh viện điều trị. Tuy nhiên trong một số trường hợp đặc biệt, có thể phải cần tới nhân viên y tế can thiệp như: Bệnh zona thần kinh gần mắt và tai thì phải đi khám. Nếu không để bệnh zona thần kinh lan vào tai hoặc thuốc điều trị rơi vào mắt hay tai thì rất nguy hiểm. Bệnh không chỉ khu trú một bên mà lan sang cả bên đối diện. Nhất là zona vùng ngực, lưng, cổ, gáy khi bị nặng có thể lan sang bên kia. Bệnh zona thần kinh thể hoại tử. Da tổn thương có biểu hiện loét và hoại tử. Bệnh zona thần kinh bị trên một diện rộng như bị cả nửa thân mình từ bụng đến lưng, bệnh zona thần kinh bị nhiễm khuẩn, có mủ toàn bộ các nốt tổn thương. Bệnh zona thần kinh xảy ra khi người bệnh đang điều trị một số bệnh khác như bệnh AIDS, bệnh viêm gan, bệnh ung thư, bệnh tự miễn…
ĐIỀU TRỊ BỆNH ZONA:
Liệu pháp đầy đủ của bệnh zona thần kinh bao gồm:
– Giảm đau: Thuốc giảm đau, hạ sốt chống viêm không steroid khá hiệu quả. Thuốc thông thường là paracetamol dạng sủi kết hợp với codein khá tốt trong bệnh này. Người bệnh sẽ cảm thấy đỡ đau, giảm sốt và xương khớp không còn nhức mỏi nữa. Nếu không đỡ, người bệnh phải tham khảo ý kiến bác sĩ dùng thuốc giảm đau khác.
– Đôi khi, corticoid cục bộ có thể được dùng để giảm viêm. Tuy nhiên, lưu ý thuốc có nhiều tác dụng phụ.
– Thuốc làm dịu da: Hồ nước có tác dụng làm mát da rất tốt, có thể ngay tức thì làm giảm cảm giác rát da. Lắc đều trước khi dùng, dùng tăm bông thấm đẫm hồ rồi bôi nhẹ một lớp mỏng lên bề mặt da tổn thương ngày 2 lần. Hồ nước chỉ sử dụng trong 2 – 3 ngày đầu của bệnh. Sau đó, phải chuyển sang dùng dung dịch sát khuẩn xanh methylen, hoặc dung dịch tím gentian, hoặc iốt hữu cơ. Các dung dịch này được bôi nhẹ nhàng lên tổn thương có tác dụng chống nhiễm khuẩn nhằm hạn chế tổn thương sâu và không có nguy cơ để lại sẹo.
– Thuốc kháng virus: Có thể dùng acyclovir để diệt virus gây bệnh zona. Thuốc có tác dụng rất tốt nhưng chỉ được dùng khi có chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ.
PGS. TS Nguyễn Trọng Thông
TC Dược và Mỹ phẩm
