TS.DS. Nguyễn Hữu Đức
Đại học Y Dược TP.HCM
I. VÀI GHI NHẬN VỀ GIẤC NGỦ:
– Giấc ngủ không phải là sự ngưng nghỉ hoạt động hoàn toàn mà là một dạng đặc biệt của hoạt động cơ thể giúp cơ thể phục hồi năng lượng đã tiêu hao khi thức.
– Thời lượng trung bình của giấc ngủ là 8 tiếng nhưng không nhất thiết luôn như vậy, có người ngủ ít hoặc nhiều hơn. Dấu hiệu cho biết ngủ đủ là có sự sảng khoái, tươi tỉnh, thoải mái khi thức giấc vào ban ngày.
– Rối loạn giấc ngủ có nhiều loại: mất ngủ, ngủ nhiều, ác mộng, nói mớ, nghiến răng, ác mộng, hoảng sợ khi ngủ…
II. MẤT NGỦ:
- Mất ngủ là triệu chứng của nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, có 3 loại:
– Mất ngủ tạm thời: kéo dài chỉ trong 3 ngày do biến động (lạ chỗ, du lịch sang nước có múi giờ khác…).
– Mất ngủ ngắn hạn: kéo dài trên 3 ngày đến 3 tuần do stress, phiền muộn.
– Mất ngủ kinh niên: kéo dài trên 3 tuần đến vài tháng, do có rối loạn trong cơ thể (bệnh nội khoa, trầm cảm…).
2. Một số nguyên nhân gây mất ngủ:
– Ngoại cảnh: tiếng ồn, lạ nhà, sự phiền muộn, chất kích thích (trà, cà phê, rượu) thuốc (chống trầm cảm, kích thích hệ thần kinh trung ương, glucocorticoid…), sai lầm trong ăn uống, no quá, đói quá…
– Bệnh tiềm ẩn: GERD, trầm cảm hô hấp, xương khớp…
III. XỬ TRÍ VÀ ĐIỀU TRỊ MẤT NGỦ:
- Cần xác định kiểu mất ngủ:
– Khó bắt đầu giấc ngủ (mất ngủ đầu hôm, người trẻ)
– Thức giấc quá sớm (người cao tuổi)
– Khó duy trì giấc ngủ
- Xác định nguyên nhân gây mất ngủ.
- Thực hiện các “Biện pháp không dùng thuốc” giúp ngủ tốt:
– Nên ngủ và thức giấc vào một giờ nhất định.
– Hạn chế việc ngủ trưa (nếu cần chỉ nằm nghỉ nếu khó ngủ vào ban đêm).
– Chuẩn bị giường ngủ thích hợp (thoáng, tối, yên tĩnh). Cần xem giường ngủ là nơi chỉ để ngủ.
– Tránh uống cà phê, trà đậm vào tối trước khi ngủ.
– Tránh đi ngủ với bụng no quá hoặc đói quá.
– Thường xuyên tập thể dục nhưng không nên tập ít nhất 4 giờ trước khi ngủ.
– Luyện tập phương pháp thư giãn, chống stress (như yoga, thở dưỡng sinh).
Dùng dược thảo theo kinh nghiệm dân gian có tác dụng an thần: lạc tiên (nhãn lồng), tâm sen (lá mầm hạt sen), trinh nữ (mắc cỡ), lá vông nem…
Thuốc từ dược thảo
